Proces biznesowy jest dowolnym ciągiem działań lub procedurą prowadzącą do osiągnięcia większego celu biznesowego w organizacji. Proces biznesowy można podzielić na ciąg poszczególnych czynności i działań, które są wykonywane w określonej kolejności.
Tworzenie procesów biznesowych stanowi integralny aspekt produktu IBM® Integration Designer. Procesy biznesowe są podstawowym sposobem integrowania usług korporacyjnych. Nawet użytkownicy nieposiadający kwalifikacji w zakresie programowania mogą przy użyciu produktu IBM Integration Designer tworzyć zintegrowane rozwiązania biznesowe. Intuicyjne środowisko programowania graficznego o nazwie edytor procesów BPEL umożliwia łatwe tworzenie i programowanie procesów biznesowych oraz ich wdrażanie w osobnym środowisku wykonawczym.
- Mikroprzepływy
- Mikroprzepływ jest procesem zawartym w pojedynczej transakcji. Działa on automatycznie od początku do końca, dlatego jest idealny w sytuacjach, gdy użytkownik oczekuje natychmiastowej odpowiedzi, która nie wymaga zastosowania czynności personelu. Przykładem mikroprzepływu jest zapytanie dotyczące bazy danych.
- Procesy długotrwałe
- Proces długotrwały jest wykonywany w długim przedziale czasu i jest o wiele bardziej elastyczny niż mikroprzepływ. Najczęściej używa się go w przypadku usług, które mogą nie odpowiadać natychmiast, a w szczególności w przypadku czynności personelu.
Przykład prostego procesu biznesowego
Na początku rozważony zostanie przykład prostego procesu biznesowego. Na poniższej ilustracji przedstawiono kroki wykonywane podczas sprzedaży klientowi pewnego towaru przez dostawcę.
- Partnerzy
- Są to zewnętrzni użytkownicy lub usługi, między którymi oraz procesem odbywa się interakcja.
- Proces gdzieś się rozpoczyna i kończy oraz obejmuje przynajmniej jedną inną siłę zewnętrzną: partnera. Partnerzy są stronami wchodzącymi w interakcje z procesem biznesowym. W tym przykładzie partnerem jest dostawca, który wchodzi w interakcje z procesem, dostarczając zasoby i oferty oraz realizując żądania zakupu.
- Działania
- Działania to pojedyncze czynności biznesowe w procesie, które składają się na większy cel biznesowy.
- W tym przykładzie działania reprezentują każdy krok wykonywany przez dostawcę podczas interakcji z klientem i realizacji transakcji między nimi.
- Zmienne
- W zmiennych przechowywane są dane używane w procesie biznesowym.
- Można wyobrazić sobie, że w tym przykładzie cała komunikacja jest realizowana w postaci komunikatów pisanych na kartkach papieru. Komunikaty reprezentują dane, a papier reprezentuje zmienną. Komunikaty przemieszczają się od partnera do procesu i w rezultacie mogą zostać zmienione, dołączone do innych kartek papieru lub na nie skopiowane.
W tym prostym przykładzie występują wszystkie podstawowe pojęcia związane z procesem biznesowym. Nie każdy proces biznesowy jest tak prosty. W kilku następnych sekcjach proces stanie się bardziej skomplikowany, a przykłady będą bardziej szczegółowe, aby zilustrować, w jaki sposób można dopasować procesy biznesowe do rzeczywistości.
Transakcyjne procesy biznesowe
Pojęciem, które należy rozumieć, opracowując procesy biznesowe, jest transakcja.
W świecie rzeczywistym transakcja jest działaniem występującym między stronami zaangażowanymi w proces biznesowy, które dążą do większego celu biznesowego. Czasami cały proces jest uważany po prostu za jedną transakcję. Kiedy indziej jest on podobny do ciągu transakcji, które w sumie tworzą jedną całość.
W istocie transakcja została już przedstawiona. Poniżej przedstawiony jest prosty przykład procesu biznesowego uzupełniony kilkoma drobnymi elementami.
Do ilustracji dodano kilka nowych terminów, z których najważniejszym jest zatwierdzenie. Jest to kluczowe pojęcie umożliwiające zrozumienie transakcji. Ujmując rzecz prosto, transakcja nie jest zakończona, dopóki nie zostanie w pełni wykonana, a jej wyniki nie zostaną utrwalone. Na ilustracji widać, że w dowolnym momencie przed zatwierdzeniem cały proces można łatwo i bez komplikacji anulować. Jednak po zatwierdzeniu nie można go tak łatwo wycofać i działania, które zostały wykonane, muszą zamiast tego zostać skompensowane. Ten termin zostanie omówiony bardziej szczegółowo w dalszym ciągu tego tematu.
Zasadniczo wszystkie procesy biznesowe składają się z przynajmniej jednej transakcji, nie wystarczy to jednak, aby proces stał się transakcyjny. Aby proces był transakcyjny, musi składać się z pewnej liczby pojedynczych transakcji, a transakcje te muszą być zbudowane z jednego pojedynczego działania lub z grupy działań. Każde działanie w procesie musi należeć do dokładnie jednej transakcji, a operacja wykonana w każdym działaniu musi zostać zatwierdzona, zanim przetwarzanie będzie kontynuowane. Znaczenie transakcji związane jest z pojęciem kompensacji (patrz poniżej), ponieważ są to predefiniowane punkty, w których proces biznesowy można zatrzymać w celu zarejestrowania wszystkich skumulowanych działań lub wycofania ich do poprzedniego punktu.
Procesy biznesowe z możliwością przerwania
Procesy mogą być możliwe do przerwania, gdy składają się z więcej niż jednej transakcji i zaprojektowano ich okresowe wstrzymywanie, lub niemożliwe do przerwania i wtedy działają bez zatrzymywania do zakończenia.
Kiedy proces biznesowy jest możliwy do przerwania, jest procesem długotrwałym, zatrzymuje się przy określonych działaniach (w których ustawiono końcową granicę transakcji) i nie jest kontynuowany do momentu wystąpienia odpowiedniego działania.
Proces wstrzymany znajduje się w stanie oczekiwania. Użytkownik decyduje o tym, na co proces czeka. Można na przykład zdecydować, że przed kontynuacją procesu potrzebne jest uzyskanie informacji od człowieka lub że kontynuacja jest niemożliwa do czasu uzyskania od partnera określonych danych wejściowych.
Kolejne dwa przykłady ilustrują procesy z możliwością przerwania.
Asynchroniczne procesy biznesowe
Jak już wcześniej wspomniano, partner wchodzi w interakcje z procesem biznesowym w celu odebrania komunikatu w odpowiedzi na żądanie. Gdy odpowiedź nie przychodzi natychmiast, proces biznesowy jest nazywany asynchronicznym.
Jest to przedstawione w poniższym przykładzie:
Na tej ilustracji klient jest zainteresowany tym samym towarem, co wcześniej, ale nie znajduje się fizycznie w sklepie dostawcy. Zamówienie na towar zostaje złożone, niemniej klient nie otrzymuje go bezpośrednio od dostawcy, ale w późniejszym czasie za pośrednictwem poczty. W tym procesie biznesowym klient wysyła żądanie do dostawcy, a odpowiedź przychodzi z innego miejsca.
Innymi przykładami mogą być telefon jako proces synchroniczny oraz system pocztowy jako proces asynchroniczny. Podczas rozmowy telefonicznej komunikaty są wysyłane i odbierane natychmiast w trakcie tego samego połączenia. W przypadku wysłania tego samego komunikatu listownie z użyciem usługi pocztowej jego dostarczenie zostałoby zrealizowane w jeden sposób, a odpowiedź zostałaby zwrócona w inny.
Korelacje
Przykłady prezentowane dotychczas w tym temacie były dosyć proste z punktu widzenia dostawcy. Jednak w typowej działalności dostawca realizuje zwykle ten sam proces biznesowy z więcej niż jednym klientem i często musi pracować z wieloma klientami w tym samym czasie. Gdy dzieje się tak wiele, łatwo stracić orientację odnośnie statusu poszczególnych interakcji. Dlatego dostawca korzysta z korelacji w celu odróżnienia poszczególnych klientów podczas początkowych interakcji, aby móc ich rozpoznać w przyszłości. Korelacja jest zapisem używanym przez dostawcę do śledzenia wielu partnerów w tym samym procesie biznesowym.
Jest to przedstawione w poniższym przykładzie:
W tym przykładzie klient wchodzi do sklepu dostawcy w poszukiwaniu określonego towaru, który został całkowicie wyprzedany. W związku z tym dostawca wystawia klientowi dokument umożliwiający zakup danego towaru po aktualnej cenie, gdy tylko pojawi się on na stanie. Dokument ten powoduje, że gdy klient pojawi się ponownie, dostawca będzie mógł wznowić proces biznesowy w miejscu, w którym został on przerwany. Dostawca zasadniczo przypisuje znacznik do klienta, który umożliwia jego identyfikację w momencie wznowienia transakcji.
Należy zauważyć, że dostawca jest w stanie zarządzać wieloma czynnościami, a nie zatrzymuje się na jednym procesie biznesowym, oczekując na jego zakończenie kosztem wszystkich innych działań. Zamiast tego podczas oczekiwania na nadejście danego towaru dostawca prowadzi dalej podobne działania z innymi klientami, korzystając z tego samego procesu biznesowego.
Kompensacja
Kompensacja jest działaniem wykonywanym po osiągnięciu stanu w procesie, który jest uznawany za niepożądany. Nie zawsze celem jest powrót do poprzednich warunków. Jest nim zachowanie zrównoważonego i spójnego stanu oraz poradzenie sobie ze wszystkimi zatwierdzonymi operacjami, które kolidują z tym stanem.
Kompensacja biznesowa jest stosowana w procesach transakcyjnych, w których operacja została zatwierdzona i nie można jej unieważnić. Jeśli na przykład coś poszło niedobrze podczas przykładowej prostej transakcji biznesowej, jest to zwykła wymiana towaru na półce sklepowej oraz zatrzymanie całej komunikacji między nabywcą i dostawcą. Jeśli jednak transakcja została zatwierdzona, jej anulowanie jest niemożliwe i nie można po prostu odłożyć towaru na półkę i wyjść ze sklepu.
